Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức (Luật số 52/2019/QH14 được thông qua tại kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV, có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2020). Dưới đây là tổng hợp một số điểm mới của Luật này, cụ thể như sau: 

1. Công chức nghỉ hưu có thể bị kỷ luật “xóa tư cách chức vụ”

Theo đó, tại khoản 7 Điều 1 Luật này nêu rõ, sau khi nghỉ việc hoặc nghỉ hưu mới phát hiện có hành vi vi phạm trong thời gian công tác thì tùy vào tính chất, mức độ sẽ phải chịu một trong các hình thức xử lý kỷ luật là: Khiển trách, cảnh cáo, xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm.

2. Các loại hợp đồng làm việc đối với viên chức:

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật cán bộ, công chức, Luật Viên chức về cơ bản vẫn quy định 02 loại hợp đồng làm việc, đó là hợp đồng xác định thời hạn và không xác định thời hạn.

- Đối với hợp đồng xác định thời hạn thì tăng thời gian từ 36 tháng lên 60 tháng và chỉ áp dụng với viên chức được tuyển dụng từ ngày 01/7/2020.

-  Hợp đồng không xác định thời hạn áp dụng đối với 03 trường hợp:

+ Viên chức được tuyển dụng trước ngày 01/7/2020;

+ Cán bộ, công chức chuyển sang làm viên chức theo điểm b Khoản 1 Điều 58 Luật Viên chức 2010;

+ Người được tuyển dụng làm viên chức ở vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn.

3.Cán bộ, công chức tham nhũng đương nhiên bị buộc thôi việc

Để thống nhất về việc xử lý người có hành vi tham nhũng quy định tại Luật Phòng, chống tham nhũng 2018, Luật sửa đổi lần này đã bổ sung thêm quy định về việc xử lý cán bộ, công chức có hành vi tham nhũng.

Theo đó, cán bộ, công chức sẽ bị buộc thôi việc trong 02 trường hợp:

- Bị kết án phạt tù mà không được hưởng án treo;

- Bị kết án về tội phạm tham nhũng;

Ngoài ra, cũng bổ sung thêm quy định về hình thức hạ bậc lương với công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý (trước đây không có quy định về điều này).

4. Thêm trường hợp được tuyển dụng vào công chức

Điều 37 Luật Cán bộ, công chức 2008 quy định việc tuyển dụng công chức được thực hiện qua hình thức thi tuyển. Trong đó, chỉ nêu 01 trường hợp duy nhất được xét tuyển là người có phẩm chất, trình độ và năng lực, cam kết tình nguyện làm việc từ 05 năm trở lên ở miền núi, biên giới, hải đảo...

Luật sửa đổi, bổ sung có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2020 thì ngoài thi tuyển, Luật còn bổ sung thêm hình thức xét tuyển với các trường hợp sau:

- Sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, nhà khoa học trẻ tài năng;

- Người học theo chế độ cử tuyển theo quy định của Luật Giáo dục, sau khi tốt nghiệp về công tác tại địa phương cử đi học.

Không chỉ vậy, người đứng đầu cơ quan quản lý công chức còn có thể tiếp nhận các trường hợp:

- Viên chức công tác tại các đơn vị sự nghiệp công lập;

- Cán bộ, công chức cấp xã;

- Người hưởng lương trong lực lượng vũ trang nhân dân; người làm công tác cơ yếu nhưng không phải là công chức;

- Tiếp nhận để bổ nhiệm làm công chức giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý với người đang là Chủ tịch và thành viên Hội đồng thành viên, Chủ tịch và thành viên Hội đồng quản trị, Chủ tịch công ty, Kiểm soát viên, Tổng Giám đốc, Phó Tổng Giám đốc, Giám đốc, Phó Giám đốc, Kế toán trưởng trong doanh nghiệp Nhà nước…

- Người đã từng là cán bộ, công chức sau đó được cấp có thẩm quyền điều động, luân chuyển giữ các vị trí công tác không phải là cán bộ, công chức tại các cơ quan, tổ chức khác.

5. Nới lỏng điều kiện xem xét viên chức nghỉ hưu

Liên quan đến việc xem xét nghỉ hưu của viên chức, Luật mới sửa đổi nhiều quy định theo hướng mở hơn.

- Luật Viên chức 2010 quy định, sẽ không giải quyết nghỉ hưu cho viên chức đang trong thời hạn xử lý kỷ luật, đang bị điều tra, truy tố, xét xử thì Luật mới đã loại bỏ nội dung “không giải quyết nghỉ hưu” ra khỏi điều luật.

- Khi viên chức bị khiển trách hoặc cảnh cáo vẫn có thể được bổ nhiệm lại nhưng không được bổ nhiệm vào chức vụ cao hơn trong thời hạn 12 tháng. Trong khi, hiện nay đang quy định “không bổ nhiệm trong thời hạn 12 tháng.

Như vậy, khi đang trong thời hạn xử lý kỷ luật, viên chức vẫn được xem xét giải quyết nghỉ hưu và trong thời hạn 12 tháng vẫn có thể được bổ nhiệm lại hoặc bố trí chức vụ thấp hơn.

6. Công khai kết quả đánh giá cán bộ, công chức tại nơi làm việc và được thông qua công việc, sản phẩm cụ thể.

Cán bộ, công chức vẫn được phân loại thành 04 mức (Hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; Hoàn thành tốt nhiệm vụ; Hoàn thành nhiệm vụ; Không hoàn thành nhiệm vụ) và phải dựa vào kết quả thực hiện nhiệm vụ gắn với vị trí việc làm và thể hiện thông qua công việc, sản phẩm cụ thể. Kết quả phân loại này được lưu vào hồ sơ cán bộ, công chức, thông báo đến người được đánh giá và công khai trong cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi đối tượng này công tác. Quy định này thể hiện một cách công khai, minh bạch và tạo sự rõ ràng, đồng thuận trong cơ quan, đơn vị.

7. Kéo dài thời gian chấp hành kỷ luật và 04 trường hợp công chức không áp dụng thời hiệu xử lý kỷ luật

Theo quy định hiện hành, thời hiệu áp dụng kỷ luật đối với công chức là 24 tháng. Để phù hợp với thực tế, Luật sửa đổi đã kéo dài thời hiệu cụ thể:

- 02 năm nếu bị kỷ luật khiển trách;

- 05 năm với các hành vi không thuộc trường hợp bị khiển trách.

Đặc biệt, Luật sửa đổi còn bổ sung 04 hành vi không áp dụng thời hiệu xử lý như:

- Cán bộ, công chức là Đảng viên vi phạm đến mức bị kỷ luật khai trừ;

- Vi phạm về công tác bảo vệ chính trị nội bộ;

- Xâm hại lợi ích quốc gia trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, đối ngoại;

- Sử dụng văn bằng, chứng chỉ, giấy chứng nhận, xác nhận giả hoặc không hợp pháp.

Có thể thấy, những hành vi này vô cùng nghiêm trọng do đó việc không áp dụng thời hiệu xử lý là quy định hoàn toàn phù hợp.

Đồng thời, dự án Luật này cũng kéo dài thời hạn xử lý kỷ luật với cán bộ, công chức:

- Thời hạn xử lý kỷ luật không quá 90 ngày (hiện nay là 02 tháng);

- Nếu vụ việc có tình tiết phức tạp cần phải thanh tra, kiểm tra để xác minh làm rõ thêm thì thời hạn có thể kéo dài nhưng không quá 150 ngày (hiện nay đang là 04 tháng).